Vijf keer meer mensen met een verstandelijke beperking overleden aan COVID dan verwacht
Gepubliceerd op: 26-04-2023
In 2020 en 2021 overleden tenminste 785 mensen met een verstandelijke beperking aan COVID terwijl er op basis van de omvang en leeftijdsopbouw van deze groep als gevolg van COVD maximaal 180 sterfgevallen werden verwacht. Ook enkele andere doodsoorzaken zijn tijdens de pandemie sterker toegenomen onder mensen met een verstandelijke beperking dan in de rest van de bevolking.
Dit blijkt uit onderzoek met landelijke data door onderzoekers van ELG en de Academische werkplaats Sterker op Eigen Benen. De resultaten zijn deze week gepubliceerd in The Lancet Public Health en door projectleider en epidemioloog Maarten Cuypers gepresenteerd als ‘Late-breaking COVID research’ op het European Congress of Clinical Microbiology & Infectious Diseases (ECCMID) in Kopenhagen.
Gemiddeld is de levensverwachting van mensen met een verstandelijke beperking al 15 jaar lager dan in de algemene bevolking en is er sprake van een verhoogd risico op vroegtijdig overlijden waarvan deels door vermijdbare oorzaken. Tot dusver was onduidelijk hoe dit patroon zich tijdens de coronapandemie had ontwikkeld, terwijl mensen met een verstandelijke beperking extra kwetsbaar waren voor COVID; preventie en het naleven van de basisregels was moeilijker en binnen instellingen en woongroepen was er een verhoogd risico op besmetting door de vele nauwe contacten.
Daarnaast gaf de vaak slechtere algehele gezondheid een verhoogd risico op ernstig verloop van COVID. Hierover hebben de onderzoekers eerder al gepubliceerd in Emerging Infectious Diseases op basis van de corona-registratie in de gehandicaptenzorg van Sterker op Eigen Benen.
In het onderzoeksprogramma naar oversterfte tijdens de coronapandemie van ZonMw heeft Sterker op Eigen benen subsidie ontvangen om onderzoek te doen naar de sterfte onder mensen met een verstandelijke beperking. Met behulp van CBS-data zijn alle sterfgevallen onderzocht binnen een cohort van bijna 200.000 Nederlanders met een verstandelijke beperking en zijn resultaten vergeleken met de sterfte in de algemene populatie. Naast de verhoogde sterfte door COVID, bleken tijdens de pandemie ook sterfte door kanker, aandoeningen aan de hersenen en zenuwstelsel en door externe oorzaken (zoals een val) sterker te zijn toegenomen onder mensen met een verstandelijke beperking dan in de rest van de bevolking.
Maarten Cuypers: ‘Dit is een aanwijzing dat de bestaande gezondheidsverschillen tussen mensen met en zonder verstandelijke beperking tijdens de pandemie verder zijn vergroot. Er was minder reguliere zorg beschikbaar maar ook op beleidsniveau was deze groep slecht in beeld, waardoor er weinig gerichte maatregelen voor deze groep genomen zijn. Dit moet in de toekomst voor deze en andere kwetsbare groepen echt beter, te beginnen met betere monitoring om te voorkomen dat er groepen over het hoofd worden gezien.’
Benieuwd naar de infographic? Download het hieronder.
Downloads
Deel deze pagina via:
